H αρπαγή του γυμνασιάρχη στο Αιγίνιο Πιερίας από ομάδα συμπολιτών που αυτοαποκαλούνται «θεματοφύλακες του Συντάγματος» ανέδειξε περισσότερα ζητήματα από όσα, ίσως, καταδεικνύει το άλογο του εγχειρήματος.
Πρώτα πρώτα επιβεβαίωσε τον κανόνα ότι η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμάθειας. Μπορεί να διαβάζει κάποιος το Σύνταγμα αλλά τούτο δεν σημαίνει ότι το κατανοεί πλήρως. Το άρθρο 120 του Συντάγματος καθιερώνει το δικαίωμα αντίστασης των πολιτών σε κάθε περίπτωση απόπειρας βίαιης κατάλυσής του. Συναφείς διατάξεις βρίσκουμε στο ψήφισμα της Δεύτερης Εθνοσυνέλευσης στο Άστρος της Κυνουρίας το 1823, το οποίο επαναλαμβάνεται αυτούσιο στο ψήφισμα της Τρίτης Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας το 1827. Στο Σύνταγμα του 1844, πάλι στο τελευταίο άρθρο του -τότε με αριθμό 107- ρητά ορίζεται ότι «η τήρησις του Συντάγματος αφιερούται εις τον Πατριωτισμό των Ελλήνων». Η ρήτρα αυτή επαναλαμβάνεται σε όλα τα Ελληνικά Συντάγματα μέχρι και το Σύνταγμα του 1952, στο οποίο συμπεριλήφθη στο άρθρο 114 που έμελλε να αποτελέσει το κεντρικό σύνθημα υπέρ της διαφύλαξης των δημοκρατικών αξιών κατά την πολύπαθη δεκαετία του 1960. Το δικαίωμα, όμως, που το ίδιο το Σύνταγμα χορηγεί στους πολίτες εξειδικεύεται στην περίπτωση «κατάλυσης» και όχι απλής «παραβίασης» του Συντάγματος. Στην ουσία αναφέρεται στη δυνατότητα των πολιτών να αντισταθούν σε περίπτωση πραξικοπήματος ή αναστολής των ίδιων των διατάξεων του Συντάγματος. Τούτο προφανώς δεν συμβαίνει όταν δεν συμφωνούμε με κάποια κυβερνητική απόφαση ή θεωρούμε ότι ένας νόμος ή υπουργική απόφαση είναι αντισυνταγματικός. Στις περιπτώσεις αυτές έχουμε τη δυνατότητα να καταστήσουμε ανεφάρμοστους τους νόμους μέσω της προσφυγής στη δικαιοσύνη και όχι αυτοδικώντας. Σε κάθε έλλογη κοινωνία ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων γίνεται από τα Δικαστήρια και όχι από ιδεοληπτικά γκρουπούσκουλα.
Ωστόσο, το ανωτέρω τραγικό γεγονός κατέδειξε για άλλη μια φορά ότι η αβελτηρία της πολιτείας και των αρμοδίων οργάνων ουδόλως αμβλύνει τέτοιες αντικοινωνικές δραστηριότητες. Δεν χρειάζεται να φθάνουμε στην τέλεση κακουργήματος (αρπαγή 322 ΠΚ), και στη διακινδύνευση ανυποψίαστων συμπολιτών μας. Όταν μέσω του διαδικτύου ή με οποιονδήποτε τρόπο κάποιοι διεγείρουν το κοινό σε απείθεια κατά των νόμων ή σε αμοιβαία διχόνοια μεταξύ πληθυσμιακών ομάδων διαπράττουν συγκεκριμένα εγκλήματα κατά της δημόσιας τάξης (τυποποιούνται στα άρθρα 183 και 184 ΠΚ). Εξίσου ποινικά κολάσιμη είναι η διασπορά ψευδών ειδήσεων που προκαλεί φόβο στους πολίτες που επιθυμούν να εμβολιαστούν (άρθρο 191 ΠΚ). Εάν η πολιτεία παρέμβαινε εγκαίρως και έθετε όλους ενώπιον των ευθυνών τους δεν θα φθάναμε σε φαινόμενα σαν αυτό που ζήσαμε πρόσφατα. Δέκα χρόνια πριν, ίσως, δεν θα είχαμε ζήσει το φαινόμενο της «άνω» και «κάτω» πλατείας που με περισσή ευκολία έσκιζε μνημόνια, χάριζε χρέη και δίχαζε την κοινωνία σε εθνοπροδότες και εθναμύντορες.
Προφανώς, τα πολιτικά ζητήματα δεν λύνονται με ποινική καταστολή. Η ανορθολογική διαχείριση της ζώσας πραγματικότητας, όμως, ακυρώνει κάθε έννοια «πολιτικού» και οδηγεί σε κοινωνίες ζούγκλας. Και εκεί η πολιτεία οφείλει να παρεμβαίνει και ο νόμος να εφαρμόζεται εγκαίρως και αδιακρίτως…
*Δημοσιεύθηκε στη “ΜτΚ” στις 19 Δεκεμβρίου 2021
Κατεβάστε το άρθρο σε PDF:makthes_gr_oi_thematofylakes_toy_anorthologismoy_493250