Η επίδραση του νέου ν. 4808/2021 στην επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής των γονέων

Της Ελευθερίας Γλάβα

Δικηγόρος – Συνεργάτης στην Αργυριάδης Δικηγορική Εταιρεία

ΜΔΕ Αστικού , Δικονομικού και Εργατικού Δικαίου

Η άφιξη του νέου νόμου υπ’ αριθμ. 4808/2021, «Για την Προστασία της Εργασίας – Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής «Επιθεώρηση Εργασίας» – Κύρωση της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας – Κύρωση της Σύμβασης 187 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για το Πλαίσιο Προώθησης της Ασφάλειας και της Υγείας στην Εργασία – Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 για την ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της ιδιωτικής ζωής, άλλες διατάξεις του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και λοιπές επείγουσες ρυθμίσεις» και η έναρξη της ισχύος του με τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Α’ 101/19.06.2021), φαίνεται να έχει οδηγήσει στη δημιουργία προσδοκιών περί εκσυγχρονισμού και μεταρρυθμίσεων στο χώρο των εργασιακών σχέσεων. Αιτία αυτού, δεν μπορεί παρά να συνιστά το γεγονός των ιδιαίτερα σημαντικών και προοδευτικών, συγκριτικά με το μέχρι πρότινος ισχύον καθεστώς, αλλαγών, που επήλθαν ως προς αρκετές διατάξεις, που διέπουν τις εργασιακές σχέσεις, όπως εκείνες, που αφορούν στο καθεστώς των αδειών εν γένει και ειδικότερα των αδειών, που χορηγούνται και σχετίζονται με την προστασία του θεσμού της οικογένειας.
Στο 3ο Μέρος, λοιπόν, του ως άνω νέου ν. 4808/2021, πραγματοποιείται η ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Ιουνίου 2019, σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές και την κατάργηση της Οδηγίας 2010/18/ΕΕ του Συμβουλίου, συνδυαστικά με την καθιέρωση ρυθμίσεων των αδειών, οι οποίες σχετίζονται με την προστασία της οικογένειας. Συγκεκριμένα, με βάση το άρθρο 27 του ν. 4808/2021, ρητώς προβλέπεται πλέον πως κάθε εργαζόμενος πατέρας, κατά τη γέννηση του τέκνου του, δικαιούται να λάβει άδεια πατρότητας 14 εργάσιμων ημερών έναντι αποδοχών, την ίδια στιγμή, που η Οδηγία, στο άρθρο 4, περιλαμβάνει μεν αντίστοιχη πρόβλεψη περί χορήγησης άδειας πατρότητας, διάρκειας, όμως, 10 εργάσιμων ημερών. Εν προκειμένω, δηλαδή, ο Έλληνας νομοθέτης προέβη όχι απλώς σε ενσωμάτωση της Οδηγίας, αλλά και στην αύξηση της χορηγούμενης άδειας πατρότητας κατά 4 εργάσιμες ημέρες. Περαιτέρω, η εν λόγω άδεια πατρότητας λαμβάνεται με ευέλικτο τρόπο, καθώς δύναται είτε να χορηγηθεί 2 μέρες πριν την αναμενόμενη ημερομηνία του τοκετού, οπότε οι λοιπές 12 χορηγούνται συνολικά ή τμηματικά άμεσα λόγω της γέννησης του τέκνου μέσα σε 30 ημέρες από τη γέννησή του, είτε να χορηγηθεί ολόκληρη μετά την ημερομηνία της γέννησης. Σε κάθε περίπτωση, η άδεια πατρότητας χορηγείται υποχρεωτικά από τον εργοδότη, χωρίς να εξαρτάται από παράγοντες όπως η προηγούμενη απασχόληση, η προϋπηρεσία ή η οικογενειακή κατάσταση του εργαζόμενου. Οι ίδιες ως άνω προβλέψεις, ισχύουν αντιστοίχως και στις περιπτώσεις υιοθεσίας και αναδοχής τέκνου έως οκτώ ετών, οπότε και η άδεια πατρότητας χορηγείται από τη στιγμή της ένταξης του παιδιού στην οικογένεια.
Επιπλέον, με το άρθρο 28 του ν. 4808/2021 θεσπίζεται και ρυθμίζεται η παροχή γονικής άδειας, συνολικής διάρκειας 4 μηνών, και για τους δύο γονείς, που ασκούν τη γονική μέριμνα του τέκνου, προκειμένου να εξασφαλιστεί η εκπλήρωση των ελάχιστων υποχρεώσεων ανατροφής του, την οποία άδεια μπορούν να λάβουν συνεχόμενα, τμηματικά ή με έτερο ευέλικτο τρόπο, ανάλογα με τη σχετική αίτηση, που θα υποβάλλει ο γονέας στον εργοδότη, μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία των 8 ετών. Μάλιστα, για τους 2 πρώτους μήνες της ανωτέρω γονικής άδειας, προβλέπεται επιδότηση από τον Ο.Α.Ε.Δ., ήτοι καταβολή σχετικού επιδόματος γονικής άδειας στον κάθε γονέα, μηνιαίως, ποσού ίσου με το ελάχιστο νομοθετημένο μισθό, όπως καθορίζεται κάθε φορά, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό. Οι λοιποί 2 μήνες, ωστόσο, δεν επιδοτούνται, κάτι που, όμως, πριν την ψήφιση του νέου νόμου αφορούσε ολόκληρη τη γονική άδεια, η οποία χορηγούνταν άνευ αποδοχών. Εν προκειμένω, για τη χορήγηση της γονικής άδειας, ο εργαζόμενος θα πρέπει να έχει συμπληρώσει 1 έτος συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου απασχόληση στον ίδιο εργοδότη, εκτός και αν υπάρχει κάποια ευνοϊκότερη πρόβλεψη σε ειδική διάταξη νόμου, σε διάταγμα, κανονισμό ή συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Πάντως, η γονική άδεια διακόπτεται με τη λήξη της σύμβασης ορισμένου χρόνου και μπορεί να συνεχιστεί σε περίπτωση ανανέωσης ή παράτασης της σύμβασης εργασίας ή και σε περίπτωση, που ο εργαζόμενος συνάψει νέα σύμβαση εργασίας με έτερο εργοδότη, εφ’ όσον βεβαίως συμπληρώσει και σε εκείνον 1 έτος απασχόλησης, κατά τα ανωτέρω λεχθέντα.
Γίνεται αντιληπτό, πως με τη θέσπιση των ανωτέρω διατάξεων του νέου ν. 4808/2021, και στο πλαίσιο της συνεχούς εξέλιξης, που σημειώνεται στην κοινωνία, τέθηκε ως στόχος η εξασφάλιση της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών, όχι μόνο στον εργασιακό χώρο, αλλά και κατά τη λειτουργία του θεσμού της οικογένειας. Ο απώτερος δε σκοπός των νέων αυτών ρυθμίσεων, φαίνεται να συνίσταται στην εξισορρόπηση και τη συμφιλίωση της προσωπικής με την επαγγελματική ζωή των εργαζόμενων, τόσο γυναικών όσο και ανδρών. Ειδικότερα, με τις νεοεισαχθείσες ρυθμίσεις και την καθιέρωση αντίστοιχων δικαιωμάτων και αδειών για τον πατέρα, πέραν της ανωτέρω εξισορρόπησης του ρόλου και των δύο γονέων στην οικογένεια, αίρονται οι όποιες υπάρχουσες μέχρι τώρα ανησυχίες, σχετικά με την πρόσληψη των γυναικών σε μία θέση εργασίας. Διότι, η προστασία, η οποία ίσχυε μέχρι σήμερα προς τις έγκυες γυναίκες και μητέρες, με τη χορήγηση σε εκείνων επιδομάτων και αδειών, καθώς και με τη γενικότερη προστασία τους απέναντι στον κίνδυνο της απόλυσης, ήταν βεβαίως επιβεβλημένη και άκρως ωφέλιμη για εκείνες, δυστυχώς, όμως, στην πράξη είχε παρατηρηθεί το γεγονός πως λειτουργούσε ως αντικίνητρο για την πρόσληψή τους, καθώς οι εργοδότες δεν επιθυμούσαν να αντιμετωπίσουν ζητήματα, όπως η πιθανή απουσία μίας γυναίκας από το χώρο εργασίας για μεγάλο χρονικό διάστημα, λόγω άδειας λοχείας, ή η δυσκολία απόλυσής της, κατόπιν της γέννησης του τέκνου της. Πλέον, όμως, με την καθιέρωση των ανωτέρω διατάξεων και την πρόβλεψη αντίστοιχων δικαιωμάτων και αδειών και για τον πατέρα, οι σχετικές ανησυχίες και οι φόβοι των εργοδοτών και των επιχειρήσεων για την πρόσληψη των γυναικών, δεν έχουν λόγο να υφίστανται. Με την ίση αντιμετώπιση των δύο φύλων, ως προς τα ανωτέρω ζητήματα, και συγκεκριμένα με την κατανομή των οικογενειακών υποχρεώσεων περί ανατροφής των τέκνων και στους δύο γονείς, τα όποια σχετικά αντικίνητρα περί της απασχόλησης των γυναικών πρέπει να αρθούν, καθιερωθείσας της ισοστάθμισης μεταξύ οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής των προσώπων. Αναμένεται, λοιπόν, η εφαρμογή και η τήρηση των νέων και εκσυγχρονισμένων διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, ώστε να εκπληρωθούν οι ανωτέρω προσδοκίες.

Κατεβάστε το άρθρο σε pdf: ΑΡΘΡΟ ΓΛΑΒΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ