ΤΖΕΝΗ ΠΑΝΟΥ*
Ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ) δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να μεταφέρουν τη φορολογική ζημία που μπορεί να προκύψει σε μια χρήση, προκειμένου να συμψηφισθεί με μελλοντικά κέρδη διαδοχικά στα επόμενα πέντε φορολογικά έτη. Αυτό ισχύει τόσο για τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα (ατομικές επιχειρήσεις), όσο και για τις εταιρείες, τις νομικές οντότητες, κ.λπ. ανεξαρτήτως εάν τηρούν απλογραφικά ή διπλογραφικά βιβλία.
Ειδικά σε ό,τι αφορά τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, ο συμψηφισμός των ζημιών γίνεται μόνο με μελλοντικά κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα και όχι με άλλα εισοδήματα όπως μισθούς και συντάξεις, ενοίκια ακινήτων, κ.λπ. του ίδιου φορολογικού έτους.
Η μεταφορά της ζημίας πρέπει να γίνεται διαδοχικά στα επόμενα 5 φορολογικά έτη μέχρι να καλυφθεί πλήρως, συμψηφίζοντας τις ζημίες αυτές υποχρεωτικά στο πρώτο φορολογικό έτος στο οποίο θα προκύψουν κέρδη. Η ζημία του προγενέστερου έτους συμψηφίζεται κατά προτεραιότητα έναντι της ζημίας μεταγενέστερου έτους. Αν μετά την παρέλευση της πενταετίας μένει ακάλυπτο ποσό, αυτό χάνεται.
• Ατομική επιχείρηση και τεκμήρια
Στις περιπτώσεις που ατομική επιχείρηση εμφάνισε ζημία και για το έτος αυτό το εισόδημα του φορολογουμένου προσδιορίστηκε με βάση τα τεκμήρια (δηλ. τις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες), χάνει το δικαίωμα της μεταφοράς της ζημίας αυτής. Ωστόσο, εάν ο φορολογούμενος με τροποποιητική δήλωση καλύψει την προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων με ανάλωση κεφαλαίου, τότε η δηλωθείσα ζημία μεταφέρεται για συμψηφισμό.
• Ζημία λόγω ανταλλαγής ομολόγων (PSI)
Ειδικά η χρεωστική διαφορά (ζημία) που προέκυψε σε επιχειρήσεις από την ανταλλαγή ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου ή εταιρικών ομολόγων με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου, κατ’ εφαρμογήν του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα σε τριάντα ισόποσες ετήσιες δόσεις, αρχής γενόμενης από τη χρήση μέσα στην οποία πραγματοποιείται η ανταλλαγή των τίτλων και ανεξάρτητα από τον χρόνο διακράτησης των ομολόγων. Ως χρεωστική διαφορά λαμβάνεται η διαφορά μεταξύ της ονομαστικής αξίας των τίτλων που εκδόθηκαν σε ανταλλαγή και του κόστους απόκτησης των αρχικών τίτλων. Η διάταξη εφαρμόζεται ανεξαρτήτως της αιτίας απόκτησης των πιο πάνω τίτλων (π.χ. ομόλογα ελληνικού Δημοσίου που έλαβαν οι φαρμακευτικές εταιρείες έναντι αποπληρωμής χρεών του Δημοσίου).
• Ζημία από υποκατάστημα αλλοδαπής
Οι ζημίες που προκύπτουν στην αλλοδαπή από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας μέσω μόνιμης εγκατάστασης (υποκαταστήματος) δεν δύνανται να χρησιμοποιηθούν για τον υπολογισμό των κερδών του ίδιου φορολογικού έτους, ούτε να συμψηφιστούν με μελλοντικά κέρδη.
Από τον εν λόγω κανόνα εξαιρούνται οι ζημίες αυτού του είδους που προκύπτουν σε χώρα Ε.Ε./ΕΟΧ, με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας, βάσει της οποίας τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν απαλλάσσονται. Βασική προϋπόθεση για τον συμψηφισμό των ζημιών της μόνιμης εγκατάστασης να έχει διακοπεί η λειτουργία της μόνιμης εγκατάστασης (π.χ. υποκαταστήματος) και να έχουν εξαντληθεί οι δυνατότητες χρησιμοποίησης των εν λόγω ζημιών στη χώρα που βρίσκεται η μόνιμη εγκατάσταση, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος χρησιμοποίησης των ζημιών δύο φορές.
Ωστόσο οι ζημίες που προέρχονται από την άσκηση άλλης επιχειρηματικής δραστηριότητας στην αλλοδαπή, η οποία δεν συνδέεται με μόνιμη εγκατάσταση, μπορούν να συμψηφιστούν κανονικά με φορολογητέα εισοδήματα του οικείου φορολογικού έτους ή να μεταφερθούν προς συμψηφισμό με μελλοντικά κέρδη στα επόμενα 5 φορολογικά έτη. Στην περίπτωση δηλαδή αυτή εκπίπτουν και οι ζημίες από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, μεταβίβασης κεφαλαίου, κ.λπ. που προέρχονται τόσο από χώρες Ε.Ε./ΕΟΧ όσο και από τρίτες χώρες, ενώ δεν απαιτείται να παρακολουθούνται διακεκριμένα ανά χώρα.
• Αλλαγή μετοχικής σύνθεσης
Σε περίπτωση που μεταβληθεί η άμεση ή έμμεση συμμετοχή σε ένα νομικό πρόσωπο σε ποσοστό άνω του 33% εντός ενός φορολογικού έτους και παράλληλα γίνει, μέσα στο ίδιο ή/και στο επόμενο φορολογικό έτος, αλλαγή της δραστηριότητας της εταιρείας σε ποσοστό άνω του 50% του κύκλου εργασιών της, σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο φορολογικό έτος από τη μεταβολή της συμμετοχής, οι φορολογικές ζημίες δεν μεταφέρονται.
* Η κ. Τζένη Πάνου είναι υπεύθυνη του Φορολογικού Τμήματος της ASnetwork (www.asnetwork.gr).
KATHIMERINI.GR