Μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2024 αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το νέο πλαίσιο φορολόγησης με τη θέσπιση ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 15% σε μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις, καθώς και ελληνικών ομίλων μεγάλης κλίμακας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στην Ελλάδα το μέτρο αφορά 20 πολυεθνικές επιχειρήσεις και εκατοντάδες θυγατρικές πολυεθνικών που δραστηριοποιούνται εντός των ελληνικών συνόρων. Το σχέδιο νόμου ρυθμίζει την επιβολή ενός ελάχιστου πραγματικού φορολογικού συντελεστή ύψους 15% σε οντότητες που ανήκουν σε Ομίλους Πολυεθνικών Επιχειρήσεων ή εγχώριου ομίλου μεγάλης κλίμακας με ετήσια έσοδα που υπερβαίνουν τα 750 εκατ. ευρώ.
Ήδη από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) ηγείται μια διεθνούς προσπάθειας να αντιμετωπιστούν οι πρακτικές των πολυεθνικών ομίλων επιχειρήσεων και η φοροαποφυγή στην οποία αυτές αποσκοπούν. Ο ΟΟΣΑ επικεντρώνεται στη λεγόμενη «διάβρωση της φορολογικής βάσης και μεταφορά κερδών», την τεχνητή (και αθέμιτη) μεταφορά κερδών σε χώρες με χαμηλή ή μηδενική φορολόγηση ώστε να αποφευχθεί η φορολόγηση των εισοδημάτων των επιχειρήσεων.
Μάλιστα ο ΟΟΣΑ εκτιμά την ετήσια απώλεια εσόδων, για τις φορολογικές αρχές, από τις πρακτικές αυτές σε τουλάχιστον 150-200 δισ. δολάρια ή περίπου το 6% των εσόδων των κρατών, από φορολογία εισοδήματος εταιρειών, παγκοσμίως.
Ποιους αφορά ο Πυλώνας 2
Είναι σύστημα κανόνων με βάση τους οποίους πολυεθνικοί όμιλοι επιχειρήσεων, με ετήσιο ενοποιημένο κύκλο εργασιών πάνω από 750 εκατ. ευρώ θα πρέπει να καταβάλλουν ελάχιστο φόρο εισοδήματος, στα κράτη («δικαιοδοσίες» κατά τον ΟΟΣΑ) όπου δραστηριοποιούνται μέσω θυγατρικών τους, εφαρμόζοντας έναν ελάχιστο συντελεστή 15%.
τους ημεδαπούς επιχειρηματικούς ομίλους που ξεπερνούν σε ενοποιημένο τζίρο τα 750 εκατ. ευρώ
τις ελληνικές θυγατρικές («συνιστώσες οντότητες») πολυεθνικών ομίλων που ξεπερνούν, σε ενοποιημένο επίπεδο, τα παραπάνω όρια
Η εφαρμογή του Πυλώνα ΙΙ αποσκοπεί στην επίτευξη ενός ελάχιστου επίπεδου φορολογικής επιβάρυνσης των πολυεθνικών ομίλων με βάση τα κέρδη τους, παγκοσμίως. Με τη σειρά της, η εξέλιξη αυτή θα οδηγήσει σε αύξηση των φορολογικών εσόδων των επιμέρους κρατών που θα εφαρμόσουν τον Πυλώνα ΙΙ.
Από την εφαρμογή του ελάχιστου συντελεστή στη χώρα μας και διεθνώς, εξαιρούνται:
Οι κρατικές οντότητες
Οι διεθνείς οργανισμοί
Οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί
Οργανισμοί και φορείς επενδύσεων (συμπεριλαμβανόμενων επενδύσεων σε ακίνητα) που αποτελούν την τελική μητρική οντότητα ενός ομίλου)
Τα συνταξιοδοτικά ταμεία
Το διεθνές ναυτιλιακό εισόδημα
Η θυγατρική εταιρεία πολυεθνικού ή ημεδαπού ομίλου με ετήσια ακαθάριστα έσοδα κάτω των 10 εκατ. ευρώ και ετήσια κέρδη προ φόρων κάτω των 1 εκατ. ευρώ.
Ο Πυλώνας ΙΙ και η μεταφορά του, μέσω της Οδηγίας, στην ελληνική νομοθεσία, αποτελεί -με βάση την παράδοση του ΟΟΣΑ- ένα ιδιαίτερα τεχνικό κείμενο με πλήθος διαδικασιών και λεπτομερειών για την εφαρμογή τους.
Ειδικότερα:
Πρωταρχική σημασία στην εφαρμογή του Πυλώνα ΙΙ έχει ο αποκαλούμενος «Συντελεστής Πραγματικής Φορολογικής Επιβάρυνσης» (ΣΠΦΕ) ενός ομίλου ή/και των επιχειρήσεων που τον αποτελούν, ο οποίος -απλοποιημένα- υπολογίζεται διαιρώντας το φόρο εισοδήματος με βάση τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις προς το αποτέλεσμα, προ φόρων, του ομίλου ή της επιχείρησης, όπως προκύπτει από αυτές. Για την ακρίβεια, τα ποσά που λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό προσαρμόζονται («διορθώνονται») με βάση όσα ειδικότερα ορίζονται στην Οδηγία.
Στη συνέχεια ο ΣΠΦΕ συγκρίνεται με τον ελάχιστο συντελεστή 15% που προβλέπει ο Πυλώνας ΙΙ, και εάν είναι χαμηλότερος η μητρική του ομίλου – ή οι ανά κράτος θυγατρικές της- υποχρεούνται να καταβάλλουν, στη φορολογική αρχή της χώρας εγκατάστασής τους τον ανάλογο Συμπληρωματικό Φόρο, υποβάλλοντας για το σκοπό αυτό τη Δήλωση Συμπληρωματικού Φόρου.
Η μητρική ή θυγατρική εταιρεία ομίλου που εμπίπτει στον Πυλώνα ΙΙ και είναι εγκατεστημένη στην Ελλάδα υποχρεούται:
να υποβάλλει Δήλωση Πληροφοριών Συμπληρωματικού Φόρου (ΔΠΣΦ) το αργότερο εντός 15 μηνών από τη λήξη του φορολογικού έτους αναφοράς.
να υποβάλλει Δήλωση Συμπληρωματικού Φόρου Συνιστωσών Οντοτήτων το μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από αυτόν που υποβάλλεται η ΔΠΣΦ.
να καταβάλλει εφάπαξ τον Συμπληρωματικό Φόρο που προκύπτει μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της Δήλωσης του προηγούμενου βήματος.