Οι συμψηφισμοί φορολογικών οφειλών και φορολογικών απαιτήσεων των φορολογουμένων είναι ιδιαίτερα σημαντικοί και στις περισσότερες περιπτώσεις ουσιώδεις, καθώς διευκολύνουν αμφότερους, δηλαδή την εφορία και τους φορολογουμένους, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζονται τα συμφέροντα του Δημοσίου κυρίως από τους κακοπληρωτές.
Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που οι συμψηφισμοί βλάπτουν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, ενώ δημιουργούν και σημαντικά προβλήματα ρευστότητας.
Ακόμα και όταν δεν υπάρχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, η εφορία, με βάση τη νομοθεσία, προχωράει σε συμψηφισμούς με βεβαιωμένες οφειλές που μπορούν να καταβληθούν σε δόσεις.
Για παράδειγμα, φέτος ο ΕΝΦΙΑ εκκαθαρίστηκε νωρίτερα από ό,τι ο φόρος εισοδήματος. Στην περίπτωση που κάποιος έχει επιστροφή φόρου 3.000 ευρώ και ταυτόχρονα έχει βεβαιωμένες οφειλές ΕΝΦΙΑ, δεν θα λάβει ποτέ την επιστροφή φόρου. Με τον τρόπο αυτό καταστρατηγείται η δυνατότητα που προσφέρει η νομοθεσία να καταβληθεί ο ΕΝΦΙΑ σε 10 δόσεις. Συγκεκριμένα, η επιστροφή φόρου συμψηφίζεται με τον ΕΝΦΙΑ. Εάν υπάρξει υπόλοιπο μετά την αποπληρωμή του ΕΝΦΙΑ θα πιστωθεί στον φορολογούμενο.
Οι ενισχύσεις από το ΕΣΠΑ
Ενα όμως εξαιρετικά σημαντικό θέμα που δημιουργεί προσκόμματα στην ανάπτυξη σχετίζεται με τις επιχειρήσεις που έχουν χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ. Για παράδειγμα, επιχείρηση έχει χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ χωρίς όμως ποτέ να έχει λάβει τα χρήματα στα χέρια της. Συγκεκριμένα, η επιχείρηση έπρεπε να καταβάλει φόρο εισοδήματος 40.000 ευρώ και ΦΠΑ 10.000 ευρώ. Η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ ήταν της τάξης των 50.000 ευρώ. Το σύνολο του ποσού παρακρατήθηκε από την εφορία για την εφάπαξ αποπληρωμή του φόρου και το υπόλοιπο για την πληρωμή του ΦΠΑ. Ουσιαστικά η επιχείρηση έχασε τη δυνατότητα να πληρώσει τον φόρο σε 8 δόσεις, χάνοντας πολύτιμη ρευστότητα. Και στο δεύτερο ΕΣΠΑ (στο οποίο συμμετάσχει), το οποίο η επιχείρηση «έτρεξε» για να προλάβει να το εκταμιεύσει πριν από την υποβολή της δήλωσης, σκόνταψε στο πρωτοδικείο αφού τα απαιτούμενα έγγραφα θέλουν τουλάχιστον διάστημα δύο μηνών για να εκδοθούν. Ως εκ τούτου η δήλωση υποβλήθηκε, ενώ όπως όλα δείχνουν το ΕΣΠΑ θα παρακρατηθεί από την εφορία για την εφάπαξ πληρωμή του φόρου εισοδήματος και φυσικά την προκαταβολή φόρου και του τρέχοντος ΦΠΑ. Αυτό που αναφέρουν πηγές του υπουργείου Οικονομικών είναι ότι θα πρέπει να βρεθεί λύση μέσω νομοθετικής διάταξης προκειμένου πολύτιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως είναι το ΕΣΠΑ, να μην καταλήγουν στην εφορία για συμψηφισμό. Οπως έγινε με την επιστρεπτέα, που ήταν ακατάσχετη και δεν συμψηφίζεται, έτσι θα πρέπει να γίνει και για άλλες περιπτώσεις.
Πάντως χθες ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γ. Πιτσιλής εξέδωσε απόφαση με την οποία επιλύεται ένα σημαντικό θέμα το οποίο δημιουργούσε προβλήματα στους φορολογουμένους. Συγκεκριμένα, στις περιπτώσεις οφειλών φορολογουμένου για τις οποίες έχουν επιβληθεί κατασχέσεις εις χείρας τρίτου (π.χ. τράπεζες), επιστρέφονται ποσά που έχουν αποδοθεί στην ΑΑΔΕ από τους τρίτους για τις κατασχέσεις αυτές, χωρίς συμψηφισμό με μη ληξιπρόθεσμες οφειλές του φορολογουμένου, εφόσον κατά τον χρόνο της απόδοσης η οφειλή για την οποία επιβλήθηκαν οι κατασχέσεις έχει αποσβεστεί.
Για παράδειγμα, ένας φορολογούμενος έχει ληξιπρόθεσμη οφειλή 10.000 ευρώ και ταυτόχρονα οφείλει τις υπόλοιπες μη ληξιπρόθεσμες δόσεις του ΕΝΦΙΑ. Εστω ότι για την οφειλή των 10.000 ευρώ επιβάλλονται κατασχέσεις εις χείρας τραπεζών και αποδίδονται συνολικά στην ΑΑΔΕ 12.000 ευρώ από τις τράπεζες. Με τη νέα απόφαση, οι 2.000 ευρώ επιστρέφονται στον πολίτη χωρίς να συμψηφίζονται με τις μη ληξιπρόθεσμες δόσεις του ΕΝΦΙΑ. Αυτό σημαίνει ότι σε όσες περιπτώσεις έχουν εισπραχθεί μεγαλύτερα χρηματικά ποσά από ό,τι το χρέος, θα επιστραφούν στους φορολογουμένους. Οπως αναφέρει ο διοικητής της ΑΑΔΕ: «Με στόχο τον διαρκή εξορθολογισμό των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους φορολογουμένους, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων επανακαθορίζει τις εξαιρέσεις από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό χρηματικών απαιτήσεων οφειλετών έναντι του Δημοσίου, με μη ληξιπρόθεσμα χρέη». Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι εξαιρέσεις από τους αυτόματους συμψηφισμούς θα διευρυνθούν το επόμενο διάστημα, ενώ αναμένονται και κίνητρα για όσους είναι συνεπείς στις πληρωμές τους στο Δημόσιο ακόμα και στις ρυθμίσεις που έχουν ενταχθεί.
Η τακτική της εφορίας πλήττει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων και φέρνει σε δύσκολη θέση τα φυσικά πρόσωπα.
Τι δεν συμψηφίζεται
Σημειώνεται ότι είναι ασφαλή κάποια επιδόματα που λαμβάνουν οι φορολογούμενοι και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένες ή ληξιπρόθεσμες οφειλές. Ειδικότερα, μεταξύ άλλων δεν συμψηφίζονται:
• Επίδομα ρεύματος που θα λάβουν στις αρχές Αυγούστου οι φορολογούμενοι.
• Επίδομα ανεργίας.
• Κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης.
• Επίδομα παιδιού.
• Επίδομα γέννας.
• Επίσης, στην περίπτωση που σε ζευγάρι ο σύζυγος λαμβάνει χρεωστικό εκκαθαριστικό και η σύζυγος πιστωτικό, δεν γίνεται συμψηφισμός.