Ορέστης Σεϊμένης – Αλεξάνδρα Γεράγγελου
Ο νέος νόμος «περί Ανωνύμων Εταιρειών» 4548/2018 ορίζει στο άρθρο 168 ότι «Οι εκκαθαριστές των Ανωνύμων Εταιρειών» οφείλουν να περατώσουν χωρίς καθυστέρηση τις εκκρεμείς υποθέσεις της εταιρείας, να μετατρέψουν σε χρήμα την εταιρική περιουσία, με την επιφύλαξη της παραγράφου 8 (δείτε παρακάτω), να εξοφλήσουν τα χρέη της και να εισπράξουν τις απαιτήσεις της. Μπορούν να ενεργήσουν και νέες πράξεις, εφόσον με αυτές εξυπηρετούνται η εκκαθάριση και το συμφέρον της εταιρείας.»
[Δηλαδή: ο Τελικός Ισολογισμός εκκαθάρισης δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται να περιλαμβάνει στο ενεργητικό του κανένα στοιχείο εκτός από χρηματικά διαθέσιμα, δηλαδή μετρητά ή καταθέσεις σε Τράπεζες που αντιπροσωπεύουν το τελικό προϊόν της εκκαθάρισης, εις δε το παθητικό του τις οφειλές της εταιρίας προς τους μετόχους που αντιπροσωπεύουν είτε μετοχικό κεφάλαιο, είτε το προκύψαν, πέραν αυτού, πλεόνασμα ή έλλειμμα (ζημία) της εκκαθάρισης].
Κατά την διάλυση και εκκαθάριση της Ανώνυμης Εταιρείας υπάρχει δυνατότητα αυτούσιας διανομής-απόδοσης ακινήτων στους μετόχους:
Επίσης στην παράγραφο 8 του παραπάνω άρθρου (168) ορίζεται ότι «Με βάση τις εγκεκριμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις πέρατος της εκκαθάρισης οι εκκαθαριστές διανέμουν το προϊόν της εκκαθάρισης στους μετόχους, σύμφωνα με τα δικαιώματα τούτων. Αν συμφωνούν όλοι οι μέτοχοι, η διανομή μπορεί να γίνει και με αυτούσια απόδοση σ’ αυτούς των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας.»
Τι ίσχυε μέχρι την 12/6/2019 για τις Ανώνυμες Εταιρείες
Σε περίπτωση διάλυσης ημεδαπών ανωνύμων εταιριών, οι εκκαθαριστές δεν μπορούσαν να διανέμουν αυτούσια τα περιουσιακά στοιχεία, π.χ. ακίνητα, χρεόγραφα κ.λπ.- στους μετόχους τους, δεδομένου ότι αυτοί δεν είναι συγκύριοι της περιουσίας της ανώνυμης εταιρίας, αλλά θα έπρεπε πρώτα να ρευστοποιήσουν τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρίας, εκποιώντας αυτά είτε σε τρίτους είτε και στους ίδιους τους μετόχους και στη συνέχεια να διανείμουν σε αυτούς το τελικό προϊόν της εκκαθάρισης, δηλαδή χρηματικά διαθέσιμα, αν φυσικά προέκυπτε κάτι τέτοιο. Υπ. αρ. 188/2005 Γνωμοδότησή του ΝΣΚ 188/2005 Β’ Τμήμα που είχε γίνει αποδεκτή από τον Υφυπουργό Οικονομίας και Οικονομικών
Μια άδικη επιβάρυνση για τις ΑΕ που έρχεται από πολύ παλιά: Ο αυξημένος φόρος μεταβίβασης των ακινήτων της αυτούσιας διανομής
Τα ακίνητα που θα διανεμηθούν στους μετόχους της Ανώνυμης Εταιρείας θα φορολογηθούν με φόρο μεταβίβασης 3% κατά την αυτούσια διανομή-απόδοση των ακινήτων της εκκαθάρισης στους μετόχους γιατί δεν έχει τροποποιηθεί η διάταξη του Α.Ν. 1521/1950. Υπενθυμίζουμε ότι στην αυτούσια διανομή των ακινήτων στις περιπτώσεις των εταιρειών Ο.Ε, Ε.Ε., Ε.Π.Ε., ο φόρος μεταβίβασης μειώνεται, προ πολλών ετών, στο ¼, δηλαδή ο συντελεστής του φόρου αυτού γίνεται 0,75%.
Η παραπάνω, διαχρονική διάκριση είναι εντυπωσιακή διότι ευνοεί την περίπτωση διανομής ακινήτου κατά την εκκαθάριση Ο.Ε, Ε.Ε., Ε.Π.Ε., ενώ δεν ενθαρρύνει τους μετόχους των Ανωνύμων Εταιρειών να συνεχίσουν να έχουν την κυριότητα των ακινήτων τους. Αυτά τα δύο μέτρα και δύο σταθμά, αυτή την ανισότητα, θα πρέπει να διορθώσει η νέα κυβέρνηση.
Προσδιορισμός του προϊόντος της εκκαθάρισης. Σε ποια αξία θα υπολογισθεί ο φόρος μεταβίβασης των ακινήτων που μεταβιβάζονται στους μετόχους κατά την εκκαθάριση της Α.Ε.;
Σύμφωνα με το άρθρο 57 του Ν. 4172/2013: «Το προϊόν της εκκαθάρισης θεωρείται διανομή κέρδους κατά το φορολογικό έτος εντός του οποίου ολοκληρώθηκε η εκκαθάριση του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, στο βαθμό που το εν λόγω προϊόν υπερβαίνει το καταβεβλημένο κεφάλαιο».
Σε περίπτωση που νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες προβαίνουν για την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης στη μεταβίβαση, ως απόδοση των εισφορών τους, παγίων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων (αποθεμάτων, τίτλων, κ.λπ.) στα μέλη τους, λαμβάνεται η αγοραία αξία των πιο πάνω παγίων ή η αξία των λοιπών στοιχείων, όπως προκύπτει από κάθε πρόσφορο μέσο (π.χ. έκθεση ορκωτού ελεγκτή). Για το τυχόν επιπλέον ποσό που προκύπτει από τη διαφορά της κατά τα παραπάνω αξίας των μεταβιβαζόμενων στοιχείων από το καταβεβλημένο κεφάλαιο, όπως αυτό ορίστηκε παραπάνω, δεν παρακρατείται φόρος εισοδήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 62 και 64 του ν.4172/2013, αλλά το ποσό αυτό περιλαμβάνεται στην ετήσια δήλωση φόρου εισοδήματος του δικαιούχου και φορολογείται ως μέρισμα.
ΠΟΛ.1059/2015 «άρθρο 57»
Ν.4172/2013 άρθρο 57